Omgaan met irritatie – 4 manieren om er zelfs van te leren

Heb jij ook zo’n collega? Zo eentje die regelmatig te laat komt opdagen bij vergaderingen? Iedere keer zit je je weer op te vreten, want je hebt zelf ook een waslijst aan dingen te doen. Alsof jouw tijd niet belangrijk is! Bovendien, afspraak is afspraak, toch?

Jullie werkrelatie wordt er zo niet beter op, maar dat kan hem blijkbaar niks schelen. Je komt langzamerhand zelf ook maar steeds iets later, en je loopt regelmatig tegen je collega’s over hem te mopperen. Jullie doen er lacherig over, en met een beetje mazzel komt het op tafel tijdens een teamvergadering, als we het toevallig hebben over “hoe gaan we met elkaar om”?

Herkenbaar? En wil je nu eindelijk de situatie wel eens veranderen of in ieder geval beter kunnen omgaan met irritatie?

Een probleem is pas een probleem als het jouw doel in de weg staat.

Zoek allereerst eerlijk uit of het gedrag van je collega jouw doel in de weg staat. Niet alles wat jou dwarszit hoeft namelijk uitgesproken te worden. Als het gedrag van je collega jouw doel of het organisatiedoel inderdaad in de weg staat, dan moet je er wat aan doen. Dat ben je zowel aan jezelf als aan je werkgever verplicht.

Zorg dan dat je leert hoe je die communicatie zo efficiënt en effectief mogelijk doet, met respect voor zowel je zelf en jouw waarden, als ook met respect voor de ander.

Maar stel nu eens, dat zijn gedrag jouw doel eigenlijk helemaal niet in de weg staat. Stel dat je gewoon vindt dat hij zich niet gedraagt “zoals het hoort”. Hoe kom je dan van je irritatie af?

1. Gebruik je irritatie om te ontdekken wat jij belangrijk vindt

Irritatie is een waardevolle bron van informatie om te ontdekken wat jouw eigen waarden zijn. Inzicht in je eigen waarden levert je een kompas voor je grote en dagelijkse keuzes. Als je leeft naar je eigen waarden, brengt dat voldoening. Raakt het “te laat komen” jou omdat je hecht aan een waarde als “punctualiteit”, of “afspraken nakomen”, of “nuttig bezig zijn”? Dat zijn waarden waar jij trots op mag zijn!

Tegelijkertijd is het belangrijk je te realiseren dat het jóuw normen en waarden zijn. Die kun je niet maar zo aan een ander opleggen. Net zomin als jij wilt leven naar andermans normen en waarden, kun je ook niet van een ander verwachten dat hij iets belangrijk vindt alleen omdat jij dat belangrijk vindt. Jouw normen en waarden zijn uniek; ze zijn jouw leidraad over hoe jíj je wilt gedragen. Daar zijn ze voor bedoeld, niet om een ander te veroordelen.

Stel nu dat je ontdekt dat het “nuttig bezig zijn” een belangrijke waarde is voor jou, dat je daar energie van krijgt. In plaats van nu te focussen op het feit dat HIJ geen recht doet aan JOUW waarde, zorg dat jij er zélf recht aan doet. Zorg in dit geval bijvoorbeeld dat je altijd wat leeswerk of je laptop meeneemt, zodat jij je wachttijd rustig en nuttig kunt vullen. Instant positieve energie in plaats van negatieve energie!

2. Gebruik je irritatie om te ontdekken wat jij graag zou willen leren

Volgens de kernkwadranten van Ofman kun je nog meer leren van je irritatie (je allergie). Iedere kwaliteit kan doorslaan in een valkuil. Irritant gedrag van een ander komt vaak voort uit een doorgeslagen kwaliteit. Jouw allergie zegt iets over jezelf.

Jouw irritatie is misschien wel je uitdaging. Misschien zou jij zelf wel de vrijheid willen voelen om iets minder punctueel te mogen zijn? Zou je zelf wel flexibeler om kunnen gaan met verplichtingen?

Onderzoek dat eens en kijk in welke context je jezelf dat zou kunnen geven en hoe het jou zou helpen.

Daarnaast kan het kernkwadrant van Ofman je vertellen welke kwaliteit of waarde er wellicht onder het gedrag van de ander ligt:

3. Leer de ander beter kennen en verbeter de (werk)relatie

Ook al voelt het voor jou dat de ander jouw waarden schendt – dat is meestal echt niet de intentie van die ander. Hij of zij zal veelal bezig zijn om vanuit zijn of haar eigen waarden te reageren – en schiet daarbij soms door in een valkuil.

Probeer uit te gaan van de goede intentie van de ander en ontdek in welke positieve waarde of kwaliteit de ander aan het doorslaan is. Is iemand bot en drammerig? Dat kan voortkomen uit directheid en resultaatgerichtheid. Is iemand te wollig voor je? Dan kan voortkomen uit de waarde harmonie. En zo weet je zelf vast nog een boel voorbeelden te vinden.. Zodra je die ander erkent op de kwaliteit of de belangrijke waarde voor hem of haar, ben je weer in staat om (betere) verbinding te maken.

4. Ontdek je eigen triggers in het omgaan met irritatie

Merk eens op wat er met jou gebeurt in die minuten dat je op hem wacht. Wat is de “zie je wel” die jij tegen jezelf zegt? “Zie je wel, hij waardeert me niet”? “Zie je wel, ik ben niet zo belangrijk”? “Zie je wel, hij is me weer vergeten”? Realiseer je dan dat dat niet de boodschap is die híj je geeft. Hij is namelijk gewoon iets later dan de afgesproken tijd, niet meer en niet minder. Jij geeft jezélf die boodschap.

Onderzoek welke (beperkende) overtuiging daar onder zit. Vertel je jezelf wel vaker dat je niet gewaardeerd wordt? Dat je niet belangrijk bent? Dat je niet goed genoeg bent? En welke impact heeft dat op wat je wel of niet doet en hoe je je voelt? Onderzoek je overtuiging, en doe er wat aan, alleen of met hulp van een ander.

Ik wens je veel irritaties!