Werkstress

In Nederland ervaart 20% van de werknemers burn-outklachten, en geeft 3% van de werknemers ziek te zijn door overspannenheid of een burnout (TNO 2023). Dit leidt niet alleen tot een aanzienlijke verzuimkost van €11000 per werknemer per jaar, maar heeft ook impact op personeelsbehoud, productiviteit en werksfeer. Een groot financieel belang om problematische stress te voorkomen… en nog veel belangrijker natuurlijk: het voorkomen ervan helpt je ook bij het vinden en behouden van personeel, bij productiviteit en een goede sfeer. Dus: Hoe wordt stress problematisch, hoe zie je het op tijd, en wat doe je eraan?

Wanneer is werkstress een probleem?

Werkstress op zich is helemaal geen probleem, zolang het kort duurt en je daarna weer tijd hebt om op te laden.

Job Demands – Resources (JD-R) Model | https://www.3ihc.nl/jdr-model/

Werkstress is ook niet simpelweg de overtreffende trap van werkdruk. Een lage autonomie, hoge taakeisen en een hoge emotionele belasting (denk daarbij aan hulpverleners of klantenservice) dragen ook bij. Maar zelfs dat leidt niet automatisch tot teveel werkstress.

Want als de omstandigheden verder goed zijn, kun je veel werk en hoge taakeisen best aan. Maar als die hulpbronnen, die ‘energiebronnen’, ook nog eens ontbreken, dan is het wachten op de ellende.  ‘Energiebronnen’ die helpen bij het neutraliseren van werkstress zijn bijvoorbeeld het doen van betekenisvol werk, steun krijgen van leidinggevenden en collega’s, en het kunnen inzetten van je talenten en sterke punten.

Hoe weet je als leidinggevende op tijd dat er een probleem dreigt te ontstaan?

Als stress langer aanhoudt en de medewerker niet meer op kan laden, dan zie je dat bijvoorbeeld in een lagere productiviteit of het meer dan voorheen moeite hebben met veranderingen. Je hoort mensen cynischer worden en sneller geïrriteerd reageren naar collega’s. Je voelt de algemene ontevredenheid of merkt dat iemand zich iets vaker een dagje ziek meldt. In deze visual van Arboned een overzicht van signalen op mentaal, emotioneel, fysiek en gedragsgebied.

Vertrouw daarnaast niet alleen op je eigen waarneming, maar stel ook gewoon de vraag en maak het onderwerp bespreekbaar:

Hoe gaat het met je?

Aandacht begint bij oprechtheid. Oprecht de vraag stellen “Hoe gaat het met je?”. Oprecht geïnteresseerd zijn in het echte antwoord. Daar oprecht op in willen gaan en serieus werk van het antwoord willen maken.

Maak werkstress ook bespreekbaar in het gehele team. Stress is namelijk voor iedereen anders.

Wees responsive

Zorg voor een goede balans tussen eisen en kaders stellen (demanding) en het in verbinding zijn met je medewerkers (responsive).

Als je voldoende responsive bent, dan heb je oog voor wat er gaande is en dan ga je daarop in. Responsiveness hoort tegenwoordig echt bij het vak van leidinggeven, dus kijk ook kritisch naar je eigen aanleg en vaardigheid daarin.

Wat kan ik doen als leidinggevende of werkgever?

Heb je je ogen en oren open gehad, maak dan ook serieus werk van mentale fitheid. Zorg dat aandacht voor de mentale fitheid van medewerkers ingebakken is in je cultuur en in je leiderschap.

Versterk de energiebronnen

De ‘energiebronnen’ die helpen bij het neutraliseren van werkstress zijn bijvoorbeeld het doen van betekenisvol werk, steun krijgen van leidinggevenden en collega’s, en het kunnen inzetten van je talenten en sterke punten. Door de vraag “hoe gaat het met je?” oprecht te stellen, ben je al begonnen met het bieden van steun.

Help je medewerkers ook te zien hoe hun werk betekenis heeft. Benadruk hoe hun werk bijdraagt aan het grote geheel, en laat iedereen vooral zoveel mogelijk hun sterke kanten inzetten.

Gebruik de 12 vragen van Gallup om echt aandacht te besteden aan de bevlogenheid van medewerkers. Ga het goede gesprek aan, individueel, in het team en in de organisatie.

Wees zelf een kleinere stressfactor

Als leidinggevende ben jij soms ook een stressfactor. Dat wil je niet, maar kijk goed naar je eigen gedrag. Mailtjes in het weekend? Rondlopen terwijl de stress uit je oren spuit? Zaken heel belangrijk maken? Back-to-back meetings inplannen? Niet tijdig ingaan op vragen en verzoeken om de werkomgeving te verbeteren?

Relativeer, zet zaken in perspectief. Hou voor ogen wat er echt belangrijk is in het leven, en vraag jezelf af, hoe urgent iets echt is. Geef ruimte, door bijvoorbeeld overleggen standaard 50 minuten te plannen i.p.v. een uur. Zorg dat de basis op orde is, verwijder blokkades, zodat mensen hun werk kunnen doen.

Tot slot

Het is jouw verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat je medewerkers optimaal kunnen functioneren, maar dat hoef je niet allemaal zelf te regelen.

Zorg dat ondersteuning voor de mentale fitheid makkelijk toegankelijk is. Dat kan bijvoorbeeld door je medewerkers toegang te geven tot een platform als  empowr., dat wel 12 verschillende manieren biedt, zodat de één zich kan laten begeleiden door een coach, en een ander wellicht liever een yoga-sessie wil volgen.

Daarnaast biedt ook bijvoorbeeld het Arboportaal een heel arsenaal aan gratis tools die kunnen helpen.

En gun het vooral ook jezelf, om makkelijker, leuker en effectiever invulling te kunnen geven aan je leidinggevende rol.