Van vakexpert naar leidinggevende: zo pak je de overstap slim aan

Je was goed in je vak. Misschien wel de beste. En toen… werd je leidinggevende. De overgang van vakexpert naar leidinggevende is een grote stap, en dat brengt de nodige uitdagingen met zich mee.

Ineens is je succes niet meer afhankelijk van wat jij zelf kunt, maar van wat je team doet. Dat is wennen. Waar je vroeger de expert was die zelf de oplossingen bedacht, sta je nu voor een andere uitdaging. Leidinggeven is een vak op zich, met nieuwe spelregels en compleet andere succesfactoren. Hoe zorg je ervoor dat je effectief wordt in je nieuwe rol?

Veel nieuwe leidinggevenden lopen tegen dezelfde drie dilemma’s aan. Herken jij ze? En nog belangrijker: hoe zorg je ervoor dat je de omslag maakt naar effectief leiderschap?

1. Van vakexpert naar leidinggevende: bewust loslaten

Je wéét dat je moet loslaten. Maar het is zo verleidelijk om je toch met de inhoud te blijven bemoeien. Waarom? Omdat jij het sneller, beter en efficiënter kunt. Dus je corrigeert, stuurt bij en – voor je het weet – ben je zelf weer taken aan het uitvoeren in plaats van leiding te geven.

Het resultaat? Je team wordt afhankelijk van jou en leert niet om zelfstandig problemen op te lossen. Ondertussen stapelen jouw eigen verantwoordelijkheden zich op en voelt het alsof je in een spagaat zit.

Hoe schakel je om naar effectief leiderschap?

• Vertrouw op je team. Richt je op het stellen van de juiste vragen in plaats van het geven van antwoorden. In plaats van “Ik zal het wel even doen,” vraag je: “Wat heb je nodig om dit op te lossen?”
• Weersta de drang om in te grijpen. Geef mensen de ruimte om te leren – ook als dat betekent dat iets niet meteen perfect gaat. Neem afscheid van je vorige functie
• Focus op de grote lijnen. Je rol is niet meer om de beste expert te zijn, maar om de juiste condities te creëren waarin je team kan groeien en presteren.

2. Van vakexpert naar leidinggevende: andere gesprekken voeren

Als vakinhoudelijk specialist ging het om feiten, data en oplossingen. De gesprekken waren concreet en to the point. Maar als leidinggevende moet je opeens gesprekken voeren over verwachtingen, motivatie en groei. En dat voelt soms ongemakkelijk.

Waar je vroeger kon vertrouwen op harde feiten, moet je nu omgaan met emoties, teamdynamiek en persoonlijke ontwikkelvragen. Misschien voelt het als ‘soft gedoe’. Misschien ben je bang dat je team je niet serieus neemt als je dit soort gesprekken voert.

Hoe schakel je om naar effectief leiderschap?

• Zie gesprekken als dé manier om je team in beweging te krijgen. Vraag, luister en maak het concreet. In plaats van “Dit moet beter”, vraag je: “Wat heb jij nodig om hierin te groeien?”
• Maak verwachtingen expliciet. Wat verwacht jij van je teamleden? En wat mogen zij van jou verwachten? Onduidelijkheid hierover zorgt voor frustratie en misverstanden.
• Oefen met luisteren. Goede vragen stellen en écht luisteren – zonder meteen een oplossing te willen aandragen – is een van de krachtigste leiderschapsvaardigheden.

3. Van vakexpert naar leidinggevende: een teamgevoel bouwen

Eerst was je onderdeel van het team, nu moet je het team leiden. Dat betekent niet alleen sturen op prestaties, maar ook zorgen voor onderlinge samenwerking. En dat is lastiger dan het lijkt.

Mensen werken niet automatisch goed samen, alleen maar omdat ze in hetzelfde team zitten. Zonder duidelijke richting en verbinding blijft het een verzameling individuen die vooral met hun eigen werk bezig zijn.

Hoe schakel je om naar effectief leiderschap?

• Zorg dat de basisvoorwaarden voor samenwerking op orde zijn: Iedereen weet wat het gezamenlijke doel is, teamleden kennen elkaars sterke punten en rollen, er is helderheid over wie waarvoor verantwoordelijk is. Begrijp de fasen in teamontwikkeling
• Stimuleer onderlinge communicatie. Plan niet alleen meetings over inhoud, maar ook over samenwerking. Vraag: “Hoe kunnen we elkaar beter ondersteunen?”
• Geef zelf het goede voorbeeld. Als jij transparant communiceert, openstaat voor feedback en samenwerking stimuleert, doet je team dat ook.

Van vakexpert naar leidinggevende: ben jij er klaar voor?

De stap van vakexpert naar leidinggevende is voor veel mensen een grotere uitdaging dan verwacht. Misschien herken je dat gevoel van worstelen. Of misschien heb je het idee dat je ‘er gewoon in moet groeien’.

Goed om je te realiseren: leidinggeven is net zo goed een vak als het vak waarin jij ooit expert werd. Niemand wordt geboren als een geweldige leidinggevende. Maar net zoals je ooit leerde hoe je vakinhoudelijk beter werd, kun je ook leren hoe je een betere leidinggevende wordt.

Het begint met de juiste tools, een beetje oefening en vooral: de ruimte om te groeien. Welke stap kun jij nu maken van vakexpert naar effectieve leidinggevende?